Weerstand tegen impact

In het TGVelo project is een manier gezocht om te beoordelen hoe goed fietsonderdelen zijn bestand tegen stampen en stoten. Dat is redelijk eenvoudig; het TGVeloteam heeft de genormeerde IK testen als basis gebruikt voor een scoresysteem voor de onderdelen van de fiets.

Definitie

De score voor de weerstand tegen impact wordt bepaald door de mate waarin onderstaande fietsonderdelen weerstaan aan verschillende impacts van 0,35 J (IK03), 0,7 J (IK05) en 1J (IK06) op bepaalde plaatsen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen onderdelen die gebarsten zijn maar wel nog functioneel en onderdelen die niet meer werken.  Voor de hele fiets wordt een score berekend waarin rekening gehouden wordt met het feit dat bijvoorbeeld de sterkte van een voorlicht belangrijker wordt geacht dan bijvoorbeeld de sterkte van een kettingscherm.

voorlicht

voorreflector

achterlicht

achterreflector

wielreflectoren

pedaalreflectoren

kettingscherm

spatbord

schakelsysteem stuur links

schakelsysteem stuur rechts

schakelsysteem achterwiel

schakelsysteem trapas

HMI 1 (aflezing)

HMI 2 (bediening)

rem links

rem rechts

bel

De onderdelen worden altijd getest als ze gemonteerd zijn op de fiets, zodat eventuele beschermingen of spanningen die op de fiets optreden ook meegenomen zijn in de vergelijking.

Impact op voorvork of stuur wordt niet getest omdat de benodigde machines zwaarder zijn en omdat deze testen toch al opgenomen zijn in de normtesten voor pedelecs, stadsfietsen, mountain bikes en koersfietsen.

Testen

Voldoende soorten fietsonderdelen hebben de hamertest al ondergaan om te weten dat de gekozen testen onderscheidend zijn. Er werd ook aangetoond dat de testen herhaalbaar zijn.
Nieuwe fietsen werden nog slechts beperkt getest vanwege het waardeverlies dat gepaard gaat bij destructieve testen.
Er werden onderdelen getest op ongeveer 40 fietsen en fietswrakken.

Lessen voor een eenvoudige fietsbeoordeling

• Er zijn enkele moderne batterij- fietslichtjes gevonden die IK03 niet overleven en bovendien onklaar geraken na 1 welgemikt slagje. Het probleem is dat het deksel van het licht springt. Als de batterijen in het deksel zitten, heeft de led geen stroom meer
• De veelgebruikte achterlichten in niertvorm, door vele merken verkocht, blijven als licht heel bij IK06, maar in sommige gevallen brak de bevestiging.
• Na een steekproef bij 200 gebruikte fietsen in het fietsendepot van Stad Gent bleek dat 25% van de vast gemonteerde achterlichten gebroken waren. Van de voorlichten was 75% gebroken of alleszins duidelijk onklaar.
• Bij de 25% overgebleven voorlichten bleken de meeste lichten een metalen omhulsel te hebben. De overlevers met plastieken behuizing bleken bij een steekproef alle te weerstaan aan de IK06 test
• Drie soorten spaakreflectoren die bevestigd waren aan 2 spaken overleefden 1 slag met IK03 niet.
• Alle geteste spaakreflectoren die bevestigd waren aan 1 spaak overleefden 10 slagen met IK06
• Alle geteste remgrepen overleefden IK06
• Alle geteste schakelaars voor versnellingen bleven functioneel of braken niet bij IK06
• Tot nu toe zijn er geen remmen, schakelsystemen aan wiel- of trapas en spatbordbevestigingen gevonden die breken of barsten bij IK06.

Effectiviteit van de pikkel

In het TGVelo project is een manier gezocht om te beoordelen of een steun (pikkel, kickstand, ...) efficiënt werkt of niet. Een goede steun zorgt er voor dat een fiets op verschillende ondergronden kan geplaatst worden. De meeste fietssteunen slagen daar wel in. Problematischer wordt het als er bagage moet geladen worden, het komt niet zelden voor dat met de ene hand de fiets in bedwang moet gehouden worden als de andere hand de bagage in de fietstassen laadt. Erger is het als een fietser die een kind op de fiets heeft, moet kiezen tussen de fiets met kind vasthouden en bijvoorbeeld een ander kind helpen, waardoor de fiets met kind mogelijk valt.

Definitie

De score die gegeven wordt aan een bepaalde fiets bestaat uit drie elementen

• effectiviteit van de steun zonder lading
• effectiviteit van de steun met lading op de achterdrager
• effectiviteit van de steun met lading op de voordrager

Telkens wordt het zwaartepunt van de fiets gezocht en gekeken naar de dichtst bijzijnde kantel- lijn, de lijn tussen de steunpunten waarrond de fiets zal kantelen als de fiets op een schuine ondergrond staat. De score zal hoger zijn als de fiets op een schuinere grond kan blijven rechtstaan.

Testen

Hieronder vindt u enkele voorbeelden:

• De Kickbike heeft een kleine pikkel, maar ook een laag zwaartepunt.  Nochtans scoort hij met 60% niet zeer goed, maar in praktijk voldoende om schuin op een helling van 5° te blijven rechtstaan. Er kan geen bagage geladen worden, waardoor de score verder niet beïnvloed wordt.  De score zou 0% zijn als de fiets ook op een vlak stuk niet op de pikkel zou blijven staan.

• De bakfiets heeft eveneens een vrij laag zwaartepunt en poten die dicht bij het zwaartepunt liggen. Zonder bagage bekeken scoort hij met 76% prima. Als enkel naar de bak vooraan gekeken wordt is hij nog beter; dan scoort hij 88% omdat de steunen praktisch onder het zwaartepunt van de bagage vooraan ligt. Het verhaal achteraan ligt wat moeilijker: het zwaartepunt van de bagagedrager ligt eigenlijk buiten de lijn die gevormd wordt door de steunpunten. Het is eigenlijk dankzij het gewicht en de lange hefboom van de bakfiets zelf dat de fiets niet omvalt als er een zwaar gewicht wordt geladen op de achterdrager.  De score voor het achterste deel is 44%.

Lessen voor een eenvoudige fietsbeoordeling

• Een goede pikkel staat zo dicht mogelijk bij het zwaartepunt van de fiets, maar het kan wel handig zijn om de pikkel ver genoeg achter te brengen, zodanig dat de pedaal niet tegen de pikkel komt als je de fiets achteruit beweegt.
• Als er bagage moet geladen worden heeft het weinig zin om de pikkel  naar de bagagedrager te verzetten. Het is zinniger om het achterwiel naar achter te plaatsen, zodat het zwaartepunt van de bagagedrager aan de juiste kant van de steunlijn komt te liggen. 
• Een dubbele staander heeft het voordeel dat de steunlijnen wat verder uit elkaar liggen, maar heeft het nadeel dat er meer kracht nodig is om de fiets op te heffen en de pikkel "aan" te zetten.